Oppositie vernietigend over modelcontracten voor zzp'ers
Oppositiepartijen hebben er geen vertrouwen meer in dat de modelcontracten waarmee zelfstandigen zonder personeel (zzp'ers) sinds mei dit jaar moeten werken, nog naar behoren zullen werken.
Dat blijkt uit een rondgang langs verschillende partijen door NU.nl. "De Wet DBA blijkt een gedrocht in de uitvoering", vindt PVV'er Tony van Dijck. Carola Schouten (ChristenUnie) spreekt van een "bureaucratische nachtmerrie". Ook andere oppositiepartijen zijn zonder uitzondering kritisch.
De partijen zijn het erover eens dat er niet gewacht kan worden tot 1 mei volgend jaar om de situatie te beoordelen, zoals de coalitie wil. "Het kabinet heeft dit probleem gecreëerd en moet dit nu oplossen", zegt SP-Kamerlid Farshad Bashir. D66 en de ChristenUnie stellen voor om in januari de wet te evalueren. Als er dan geen verbetering is te zien, dan moet er worden ingegrepen. De PVV is resoluter. "De Wet DBA moet van tafel, per direct", zegt Van Dijck. "De staatssecretaris moet terug naar de tekentafel en tot die tijd moet de VAR herleven."
Schijnzelfstandigheid
De modelcontracten, die voortkomen uit de Wet deregulering arbeidsrelatie (Wet DBA), vervangen sinds 1 mei 2016 de Verklaring arbeidsrelatie (VAR) en moeten schijnzelfstandigheid tegengaan.
De Belastingdienst toetst of de modelcontracten, waarin de voorwaarden voor de werkrelatie staan omschreven, voldoen aan de gestelde eisen. Is er sprake van een werknemer-werkgeververhouding, dan wordt de aanvraag afgekeurd. Gezag, loon en vervangbaarheid zijn daarbij de belangrijkste criteria.
"Maar wat is voor het kabinet schijnzelfstandigheid?", vraagt Schouten zich af. "Het lijkt een definitiekwestie te worden terwijl de zzp'ers de dupe zijn. Laat partijen uit het veld samen met de Belastingdienst formuleren wanneer iemand zzp'er is of niet, zodat we kunnen stoppen met het heen en weer jojoën van modelcontracten."
Vergaloppeerd
Ook SP-Kamerlid Farshad Bashir vindt dat de wet slecht doordacht is. "Het kabinet heeft zich vergaloppeerd door eerst een wet te maken zonder te formuleren wat het probleem is", zegt hij.
Bashir wil dat het kabinet de nieuwe wet pas laat ingaan zodra duidelijk wordt wat schijnzelfstandigheid precies is. "Er is nu teveel onduidelijkheid en de zzp'ers zijn de pineut", aldus de SP'er.
Kopschuw
Steven van Weyenberg (D66) vermoedt dat met de nieuwe wet vooral "de agenda van de PvdA wordt uitgevoerd om het aantal zzp'ers terug te dringen". Hij wil dat de Belastingdienst niet strenger toetst of iemand zzp'er is dan voor de invoering van de Wet DBA. Verder is D66 van mening dat de fiscus ondernemerschap zwaarder moet laten meewegen bij de beoordeling van een modelcontract. Ook wil de partij dat goedwillende opdrachtgevers niet worden beboet als zij per abuis de wet overtreden. Goedwillende ondernemers hebben die toezegging al. "Opdrachtgevers zijn nu kopschuw geworden en durven geen zzp'ers meer in te huren. De crux is dat beide partijen weer met elkaar in zee kunnen gaan", aldus Van Weyenberg.
Onzekerheid achteraf
Volgens CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt houdt de Belastingdienst zich bovendien niet aan de afspraak om alle gekeurde modelcontracten openbaar te maken. "Dat is niet gebeurd. Ook zijn er gigantische achterstanden. Slechts een paar procent is op tijd beoordeeld", aldus de CDA'er. Wel of geen boetes neemt het risico van een naheffing niet weg, zegt Omtzigt. "Als er met terugwerkende kracht wordt geconcludeerd dat er sprake is van een dienstverband, moet de opdrachtgever alsnog de volledige premies afdragen. Dat voelt als een boete kan ik je verzekeren, maar dat heet alleen niet zo."
Ook voor de opdrachtnemers is dat een vervelende situatie. "Ben je met terugwerkende kracht een werknemer, dan heb je ook met terugwerkende kracht een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Maar als je ook privaat was verzekerd, heb je die premie voor niets betaald", aldus Omtzigt.
Hij wijst er verder op dat zzp'ers hun zelfstandigenaftrek achteraf kwijtraken als zij door een andere beoordeling niet meer voldoen aan de criteria voor dit fiscale voordeel. "Die onzekerheid achteraf is heel vervelend."Donderdagavond debatteert de Tweede Kamer met staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) over de Wet DBA.